HASTALIKLAR VE TEDAVİ
MANTAR :
Belirtileri, kuşlar bitliymis gibi tiftiklenirler, tüylerde dökülme olur, vücudundaki
kellikler ve görünen yerlerde, kizarikliklar, pullanma gözükür ve bulasicidir.
NIZORAL SAMPUAN : Sampuan köpürtülerek suluklar, mamaliklar,
yemlikler ve kafesin her kösesi yikanir.
NIZORAL TABLET : 1 litre suya 1 tane hap atilir. 7 gün
devamli verilir. Her gün içme suyuna, taze olarak karistirilir. Eczacinin
hazirladigi asagidaki solüsyon, açikça gözüken kizartilarin, beneklerin,
pullanmalarin üzerine pamuklu çubuk vasitasi ile 7 gün haricen sürülür. Iyod
solüsyonu 100cc olarak hazirlanacak, içine 50cc su ve 2 tablet Rabenzole
atilip, karistirilacak ve pamuklu çubukla sürülecek.
SINDIRIM SISTEMI
BOZUKLUGU :
Yanlis
beslenme ve mikroplu gidalar vasitasiyla hayvani yavas yavas hasta eder. Karin
altindaki damarlar yesil olmaya baslar, kizarikliklar meydana gelir ve hafif
kararma olur.
SOLUNUM YOLLARI
BOZUKLUGU :
Hayvan
bogazina birseyler takilmis gibi agzini açip kapatir; kuyrugundan nefes aliyormus
gibi kuyrugunu sallar.
TEDAVISI : Içme sularina tedavi süresince vitamin konur ve her gün agiza 1-2 damla %2,5 Baytril 5 gün süre ile damlatilir. Not : Antibiyotik tedavilerinde verilen süreye uyulmasi gerekir. Yoksa ileride bagisiklik kazanan hayvan tedaviye cevap vermez.
TEDAVISI : Içme sularina tedavi süresince vitamin konur ve her gün agiza 1-2 damla %2,5 Baytril 5 gün süre ile damlatilir. Not : Antibiyotik tedavilerinde verilen süreye uyulmasi gerekir. Yoksa ileride bagisiklik kazanan hayvan tedaviye cevap vermez.
KURUMA :
Bu hastalik halsizlik ve gögüste kuruma olarak çogunlukla ölüm halinde görülür. Kesin tedavisi olan bu ilaçlarla ayni zamanda yukarida Baytiril'in çözemedigi problemler için de etkilidir. Yani çok genis etkili birçok hastaliga iyi gelen bir antibiyotiktir.
Biteral tablet : Bir tablet 8 esit parçaya bölünür, bir parça bir sulukta eritilerek 8 gün boyunca kuslara verilir. (Her gün 1/8 verilir.)
Bu hastalik halsizlik ve gögüste kuruma olarak çogunlukla ölüm halinde görülür. Kesin tedavisi olan bu ilaçlarla ayni zamanda yukarida Baytiril'in çözemedigi problemler için de etkilidir. Yani çok genis etkili birçok hastaliga iyi gelen bir antibiyotiktir.
Biteral tablet : Bir tablet 8 esit parçaya bölünür, bir parça bir sulukta eritilerek 8 gün boyunca kuslara verilir. (Her gün 1/8 verilir.)
ÇIÇEK :
Kusçuluk
için Veba dir. En belirgin özelligi, kesin ve çabuk kitlesel ölümlerdir. Çok
çabuk bulasir ( 7-8 gün içinde). Gaga, göz çevresi ve ayaklarda gözükür.
Hastalanan kus asisi yapilmazsa 8 günde, agzini aça aça, kuyrugunu sallaya
sallaya ölür.
Kanareien Pocken adli bu asi yurt disindan getirilmektedir. Yavru en az 6 haftalik olmalidir. Hastalik olsun olmasin senede bir kez bütün kuslar asilanmalidir.
Türkiye de hemen her kümeste çiçek mikrobu bulunur. Bu mikrop sicak ve nemli yerler de salgin yaratir. Bu yüzden her yetistirici 10. ayda mutlaka asi yaptirmalidir. Unutmayalim ki bu savastan sadece asi yaptirarak basa çikabiliriz.
Kanareien Pocken adli bu asi yurt disindan getirilmektedir. Yavru en az 6 haftalik olmalidir. Hastalik olsun olmasin senede bir kez bütün kuslar asilanmalidir.
Türkiye de hemen her kümeste çiçek mikrobu bulunur. Bu mikrop sicak ve nemli yerler de salgin yaratir. Bu yüzden her yetistirici 10. ayda mutlaka asi yaptirmalidir. Unutmayalim ki bu savastan sadece asi yaptirarak basa çikabiliriz.
AYAK SISLIGI :
Hastaligin
belirtileri sunlardir : kusun atesi çikar, ayak bileklerinde sismeler görülür,
parmaklarini kapatamaz hale gelir ve ayak tabanlarinda sismeler ve yaralar
görülür. Bu hastaligin tedavisinde "Teramycn" merhem kullanilabilir.
¼ Aspirin toz haline getirilip merhemle karistirilir, haricen sabahtan
ayaklara, tabanlara sürülür. Aksamda saf vanodin e kusun ayaklari sokulur ve
agizdan 1, 2 damla baytril damlatilir. Bir hafta süreyle bu tedavi
sürdürüldügünde kusta gözle görülür bir iyilesme gözlenir.
ISHAL :
Mikrobik
ve gidaya bagli olmak üzere iki türlüdür. Mikrobik olmayan ishalde diyet
uygulanir; Mama, yumurta verilmez sade ince yem ve yulaf verilir. Mamalikta
sürekli haslanmis patates bulundurulmali ve kaybettigi su kaybi için marulun
kart yapraklarindan veya ispanak çok az olarak verilmelidir.
Mikrobik ishalde, kusun pisligi tahlilinde çikan sonuca göre ilaç tedavisi uygulanmalidir. Bazi ishal ilaçlari ise sunlardir: sulfamazettin, koksidin, niflodin.
Mikrobik ishalde, kusun pisligi tahlilinde çikan sonuca göre ilaç tedavisi uygulanmalidir. Bazi ishal ilaçlari ise sunlardir: sulfamazettin, koksidin, niflodin.
KIRIK VE KANAMALAR :
Ayagi
kirilan kusa pamuk takviyeli bilezik takilarak kusun kirik ayagi alçiya alinir.
10 gün içinde ayagin kaynadigi ve kirilan ayagin hiç aksamadigini görürsünüz.
Bazi yetistiriciler kirilan ayaga bant saramaya çalisirlar, hem zordur hem de
yanlis kaynamalara sebep olur.
KANAYAN YARALAR :
Genelde
ur keserken ve ur düstükten sonra kanamalarla çok sik karsilasilir. Kanayan
yaraya tetrat (insan için) kapsülü içindeki toz dökülür. Hem antiseptik
vazifesi görerek mikrop kapmasini engeller hem de kani durdurur. Kanamayan
tahris olmus, yapa derisi kalkmis yaralara da teramisin merhem sürülmesi
tavsiye edilir.
ISTAHSIZLIK :
BELIRTILERI
: Kanaryada yem yemeye karsi genel bir isteksizlik ve durgunlukla kendisini belli
eder.
NEDENLERI : Çogunlukla
kanaryanin daha önce alisik oldugu yemin disinda bir besin rejimi uygulanmasi
veya tekdüze bir yemle beslenmesi ile görülür. Bundan baska bazi hastaliklara
bagli olarak görülen istahsizliklar da vardir.
TEDAVISI
: Kanaryanin arzu ettigi yemlerin verilmesi,çok bölmeli yemliklerde çesitli
yemler sunularak seçiminin kanaryanin tercihine birakilmasi ,istah açici
yesillik ve meyvelerin verilmesi yararlidir.Istah açma amaciyla hazirlanmis
kanarya suruplarindan yararlanmak mümkündür.Eger istahsizlik belli bir
hastaligin etkisiyle ortaya çikmis bulunuyorsa,öncelikle onun ortadan
kaldirilmasi gerekecektir.
HALSİZLİK :
HALSİZLİK :
BELIRTILERI : Kanaryanin
son derece halsiz,güçsüz ve mecalsiz olmasiyla eski hareketliligini,canliligini
kaybetmesiyle,ötmeye ve yeme karsi hissedilir oranda isteksiz davranmasiyla
taninir.Hastaligin ilerlemesi halinde karin derisinin rengi koyulasir,kirmizi
ve hatta giderek mor bir renk alir.
NEDENLERI : Kötü yasama
kosullari , kötü isli dumanli,sigara kokulu,havasiz yerler,tek yanli ve
yetersiz beslenme soguk alginligi ile iliskili hastaliklarda çok uzun süren
devrelerde , bu devreler içinde beslenme bozukluklari zafiyetin nedenlerinden
sayilabilir.
TEDAVISI
: Kanaryanin elverisli kosullara kavusturma ve iyi bir beslenme saglama
alinacak baslica önlemler arasinda yer alir.Bu amaçla kanarya temiz havali,isik
alan,rutubetten uzak,isisi normal bir yere alinir.Istah açici yem ve
yesillikler,meyveler,karma yemler,kuvvet mamalari ile dengeli bir beslenme
saglanir.
BRONSIT :
BELIRTILERI
: Bronsitli kanaryada gözlenebilecek en belirgin araz,solunum güçlügü,sik sik
nefes alma ve soluk alirken duyulan hiriltidir.Hastaligin ilk devrelerinde
yüksek ates görülür,eger önlem alinmazsa hastalik kanaryanin ölümüne yol
açabilir.
NEDENLERI : Siddetli
üsütme ve soguk alginligi sonucunda ortaya çikan, solunum yollarinin iltihapla
tikanmasi seklinde tanimlanmasi mümkün olan bir hastaliktir.Soguk alginligina
ve nezleye neden olan etkenlerin erken önlem alinip giderilmedigi taktirde
bronsite dönüsme olasiligi kuvvetlidir.
TEDAVISI
: Tedavisi,soguk alginligi ve nezle tedavisine paralel özellikler tasir.Ilk
önlem olarak kanarya daha sicak bir yere tasinir.Gagasi açilarak bir damla bal
damlatilarak susamasi saglanir.Suyuna bir damla TERRAMCINE damlatilmis ve
ilitilmis su verilir.Nezlede oldugunca B ve C vitaminlerinin direnç artirici ve
iyilestirici etkisinden yararlanilmalidir.Bu amaçla vitamin ihtiva eden
ampullerden bir damlalik araciligiyla birer damla alinarak içme sularina
TERRAMYCINE ile birlikte damlatilmasindan fayda görülecegi
kuskusuzdur.Kaynatilmis keten tohumu suyu da bu hastalikta yararlanilan sifa
verici bir ilaçtir.
ASTIM :
BELIRTILERI : Kanaryanin
soluk almada zorluk çekmesi,sik sik ve hiriltili solumasi ile kendini belli
eden bir hastaliktir.Astimli kus ötmeye karsi isteksiz ve ötüs kalitesinden çok
sey kaybetmistir.Genellikle uzun süren bronsitlerden sonra ortaya çikmasi
tanitici bir niteligidir.
NEDENLERI : Yerlesmis
nezle ve bronsitin,bakimsizlik,kirli ve dumanli hava tozlu yem ve tozlu ortam
gibi elverissiz kosullar ve tedavisizlik gibi etkenlerle solunum organlarinda
kronik,iyilestirilmesi güç bir rahatsizliga dönüsmesidir.
TEDAVISI
: Maalesef kroniklesmis durumlarda kesin bir tedavi yoktur. Hastalik henüz
bronsit halinde iken veya hastaligin henüz baslangicinda iken yukarida sayilan
elverissiz kosullarin ortadan kaldirilmasi iyi ve sürekli bir bakimin
saglanmasiyla önlemek mümkündür.Astim baslangici da iken,bronsit tedavisinin
yani sira mentol , nane ruhu okaliptüs bugulari yapilmasi soluk açmada ve
iyilesme sürecinin kisaltilmasinda yararli olur.Bugulama su sekilde
uygulanir.Sicak bir tuglanin üzerine oturtulan madeni kap içindeki kaynar suya
adlari anilan soluk açicilardan biri damlatirilar.Astimli kanaryanin bulundugu
kafes bu kabin yanina yerlestirilir ve her ikisinin üzeri tek bir örtüyle
örtülerek,hasta kusun bundan en büyük yarari görmesi saglanir. Bu arada soluk
açici ilaçlarin kanaryanin rahatsiz olacagi ölçüde fazla damlatilmamasina
dikkat edilmelidir.Kroniklesmis astimlarda hazir olarak satilan astim
ilaçlarindan da yarar saglamak mümkündür.
NEZLE :
BELIRTILERI : Kanaryanin burnunda ve gözlerinde bir akinti görüldügünde, bunun nezlenin ilk ve temel belirtileri olarak kabul edilerek derhal tedaviye baslanilmasi gerekir.Hastalik ilerledikçe burnun tikandigi,gözlerin çapaklandigi ve kanaryanin soluk almakta zorluk çektigi görülür.Eger önlem alinmazsa agir oksijen yetersizliginin ve mikrobik olan nezlenin yaptigi yüksek ates sonucunda kanaryanizin ölmesi söz konusu alabilir.
NEDENLERI : Mikrobik
olmasi nedeniyle baska kanaryalardan geçmesi mümkündür.Bununla birlikte
yukarida degindigimiz soguk alginligina bagli olarak üsütme sonucu olusmasi
daha yaygin olarak gözlenen bir haldir.Ani isi degisiklikleri ve bazen de
aksamüstleri yaptirilan banyo sonucunda islak veya nemli tüylerle bir gece
geçiren kanaryanin siddetle üsüterek nezleye tutuldugu çok görülmüstür.
TEDAVISI
: Ilk önlem olarak kanarya isica daha yüksek bir yere alinmali ve eger baska
kanaryalarla birlikteyse onlardan ayrilmalidir.Gözlerdeki çapaklar ve akinti
asit borikli suyla silinmeli soluk almakta zorluk çektirecek oranda bir burun
tikanikligi varsa,tuzlu suya batirilmis küçük bir tüy parçasi burun deliklerine
sokularak bu tikaniklik giderilmelidir.Bundan sonra burun çevresi ve gözlere
SIGMAMYCINE merhemi sürülmeli,ancak burun deliklerinin tikanmamasina ayrica
özen gösterilmelidir.B ve C vitamini yüksek besinlerin verilmesinde suyuna bal
karistirilarak vücut direncinin artirilmasinda yarar vardir.Bu arada hastalik
geçinceye kadar suyuna her gün bir damla TERRAMYCINE konulmalidir.Hastalik
arazlari kaydolduktan sonra kafesin sodali sicak sularla veya asit borikli
suyla güzelce yikanip güneste kurutulmasi mikroplarin öldürülmesi açisindan
yararlidir.
ROMATIZMA :
BELIRTILERI :
Romatizmali kanarya,tünek üzerinde tutunamaz,düser. Yürümekte zorluk çektigi,
yürüyemedigi, düstügü yerde kaldigi, ayaga kalkamadigi görülür.
NEDENLERI : Nem orani
yüksek serin ve rutubetli yerlerde sürekli yasamak zorunda birakilan
kanaryalarda, banyo yapip geceyi islak veya nemli tüylerle geçirmeyi bir
aliskanlik haline getiren kanaryalarda görülür.
TEDAVISI
: Hastaligin olusmasina olanak tanimamak,hastaligi tedaviden çok daha kolay
oldugu için,yukarida alinan sakincali durumlari yaratmamak ve romatizmaya
meydan birakmamak en iyisidir.Bununla birlikte hastalikli kanaryanin içinde
bulundugu sakincali ortamdan kurtarilmasi,serin havalarda banyo yapmasina izin
verilmemesi,geceleri islak ve nemli tüylerle birakilmamasi alinacak ilk
önlemlerdir.Kafesin günes gören bir odada günes isinlarinin direkt vurmadigi
bir yere asilmasi,kafes tabaninin sürekli olarak kuru kumlarla örtülü olmasi ve
kafesin nemli birakilmamasi yerinde bir tedbirdir.Tedavi olarak kanaryanin
ayaklari saf alkolde eritilmis kafuru ile ovulmali ve her gün tazelenen içme
suyuna çeyrek aspirin eritilerek verilmelidir.Bu arada,içine balik yagi bulunan
kuvvet mamasindan da yarar beklenebilir.
SES KISIKLIGI :
BELIRTILERI : Kanaryada
ötüsün azalmasi,sesin kisilmasi veya tümüyle kaybolmasi ile taninir.
NEDENLERI : Ses
kisikliginin nedenleri çesitli olmakla birlikte bunlari bir kaç noktada
toplamak mümkündür.
1-) Soguk
alginligi,nezle,bronsit gibi rahatsizliklarin ses tellerini etkilenmesi,
2-) Asiri ötme,sürekli ötme sonucunda ses tellerinin arizalanmasi
3-) Asiri korku,panik ve sok hallerinin sonucunda ses kaybi
4-) Ötücü kanaryalarin yanlis beslenme sonucu seslerini yitirmeleri
2-) Asiri ötme,sürekli ötme sonucunda ses tellerinin arizalanmasi
3-) Asiri korku,panik ve sok hallerinin sonucunda ses kaybi
4-) Ötücü kanaryalarin yanlis beslenme sonucu seslerini yitirmeleri
TEDAVISI : Dogal olarak
yukarda anilan degisik nedenlere bagli olarak görülebilen her ses kisikligi
veya ses kaybi olayinda ayri bir tedavi önlemi uygulamak gerekir.Bunlar yine
ayni sira içinde tek tek ele alalim.
1-) Soguk algiligi,nezle,bronsit
gibi rahatsizliklarda ses tellerinin etkilenmesi sonucunda olusan ses
kayiplarinda,anilan hastaliklarda alinan hastaliklarda alinan önlemler aynen
uygulanir.Bunun yani sira gagasindan günde bir iki damla çig taze yumurta
sarisi damlatmakta yarar saglayacaktir.
2-) Asiri ötme sonucu ortaya çikan ses kayiplarinda hasta kanarya digerlerinden ayrilarak,sessiz kendisini ötmeye tesvik edecek herhangi bir uyaricinin bulunmadigi,geldigi yere es isida,cereyansiz,havadar,huzur duyacagi bir odaya alinir.Kesin istirahati saglanir.Ses güçlendirici ve vitamin degerli besinlerle kuvvet mamalari verilir.Suyuna B ve C vitamini karistirilir.
3-) Eger kanarya bir korku,bir panik veya bir sok sonucu sesini yitirmisse ikinci sokta görülen önlemler alinarak kanaryanin huzuru saglanir,geçirdigi soku atlatmasi beklenir.Bu arada saglik yemlerinin bulundugu karma yemlerden verilmesi saglanir.
2-) Asiri ötme sonucu ortaya çikan ses kayiplarinda hasta kanarya digerlerinden ayrilarak,sessiz kendisini ötmeye tesvik edecek herhangi bir uyaricinin bulunmadigi,geldigi yere es isida,cereyansiz,havadar,huzur duyacagi bir odaya alinir.Kesin istirahati saglanir.Ses güçlendirici ve vitamin degerli besinlerle kuvvet mamalari verilir.Suyuna B ve C vitamini karistirilir.
3-) Eger kanarya bir korku,bir panik veya bir sok sonucu sesini yitirmisse ikinci sokta görülen önlemler alinarak kanaryanin huzuru saglanir,geçirdigi soku atlatmasi beklenir.Bu arada saglik yemlerinin bulundugu karma yemlerden verilmesi saglanir.
Bazen
yanlis bir beslenme sonucunda da kanarya ses kisikligi geçirebilir. Bu gibi
durumlarda ses kisikligina neden olan proteince yüksek besinler ve unlu
yiyecekler kesilir.Daha düsük degerde besinler,saglik tohumlari,ötücü
kanaryalara verilen özel karma yemler kullanilir.Baslangiçta kisa bir süre
perhiz yaptirmak da yarar saglayacaktir. Bütün bunlardan baska sik sik
degindigimiz kanaryalarin hava akimlarina maruz kalmasi,soguk suyla banyo
yapmasi,soguk su içmesi,rutubetli yerde bulunmasi, bulundugu yerin havasinin
kirli,tozlu,dumanli,sigara kokulu olmasi diger olumsuz etkilerin yani sira ses
kisikligina neden olabilir.
ASIRI YAGLANMA :
BELIRTILERI : Kanaryanin
gözle görülür biçimde toplandigi hareketlerinin hantallastigi ötme istek ve
gücünün azaldigi,solunum güçlügü çektigi görülür. Avuca alinip karin tüyleri
üflendiginde derinin yagli burusuk bir görünüm tasidigi görülür.Asiri sismanligin
üremede de bazi eksikliklere ve döllenme güçlüklerine,iktidarsizliklara neden
oldugu unutulmamalidir.
NEDENLERI : Kuskusuz
baslica nedeni dengesiz ve asiri besleme,proteince zengin ve unlu besinlerin
gereginden fazla verilmesidir.Bunun yani sira kanaryaya hareket etme olanagi
tanimayan küçük kafesler de asiri yaglanma yapabilir.
TEDAVISI
: Ilk önlem olarak,kanarya daha genis ve hareket etme olanagi bulabilecegi
büyük bir kafese alinir.Besin degeri yüksek ve yaglandirici , sismanlatici
besinler kesilerek bol oranda meyve ve yesillik verilir.Bundan sonraki
devrelerde yem konusunda son derece dikkatli kavranmak,kusun yakabilecegi
oranda ve dengeli bir beslenme saglamak gerekecektir.
SOGUK ALGINLIGI :
BELIRTILERI : Hafif
soguk alginliklarinda kanaryalarin tüylerini kabarttigini bir köseye çekilip
tertop olmus bir durumda,gözleri kapali uyukladigini ötmedigini,yemedigini ve
çevresiyle ilgilenmedigini görürüz.Ani isi degisikliligi kanaryalarda soguk
alginligi bir sok etkisi göstererek kanaryanin bayilip tüneginden düsmesine
varan belirtiler ile ortaya çikabilir.Karin derisi dogal rengini yitirip
kizarir ve morarir.Bu belirtiler soguk alginligini belirlemekle birlikte,eger
iyi tedavi edilmez ve tüm arazlar giderilmezse bronsit,astim, zatürree ve hatta
verem gibi hastaliklarin baslangici olma özelligini de tasir.
NEDENLERI : Kanaryalar
duyarli yapiya sahip varliklardir.Gerçi 16-17 santigratlik sabit bir isi
saglandiginda saglikla yasabilirler.Ancak 22-23 santigrat isidan bu derecelere
ani düsüslerde hastalanmalar olasiligi dogar. Gece ve gündüz arasindaki büyük
isi farklari veya kafesin sicak odadan soguk bir odaya odaya tasinmasi gibi
nedenlerin yani sira soguk suyla banyolar yaptirilan banyolar soguk alginligina
neden olabilmektedir.
TEDAVISI : Ilk önlem olarak
kanarya normal isidaki bir odaya getirilir. Kanaryanin agzi,ucu inceltilmis bir
tüy sapi ile açilarak bir damla kadar bal konulur.Bu bir damlalik bal kanaryayi
susatacak ve su içme istegi yaratacaktir. Bu istegini gidermek için içecegi
suya bir damla kadar TERRAMYCINE damlatildiginda ilk tedavi saglanmis olur.Bu
arada karma ve kuvvetli yem verilmemeli,kisa bir süre için haslanmis patates
kürü uygulanmalidir.Dogal olarak bu süre içinde TERRAMYCINE verilmeye devam
edilmeli ve kanarya mümkün oldugunca sabit bir sicaklikta tutulmalidir.Bu
amaçla ilk günler için kafesin içine hava girmesine engel olmayacak yün bir
örtü kullanilmasi ve kafesin bu örtü ile siki sikiya örtülmesi yerinde bir
tedbir olacaktir.Kanaryaniz biraz kendini toplayip soguk alginliginin kuvvetli
etkilerini atmaya basladiginda vitamin degeri yüksek besinlerle vücudun direnci
artirilmali ve bünyesi,besin degeri yüksek yemlerle takviye edilmelidir.